
ارتوسرجری روشی درمانی است که در آن با کمک ارتودنسی دندان و جراحی فک، ناهنجاری های شدید فکی و دندانی را برطرف می کنند. این نوع جراحی برای افرادی که دندان های نامرتبطی دارند یا فکشان جلو یا عق بتر از موقعیت نرمال است، کارآمد خواهد بود و همچنین مشکلات تنفسی و گوارشی که ناشی از موقعیت نامناسب فک هستند را بهبود می دهد. این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و 1 تا 5 ساعت زمان می برد. البته برای تاثیرگذاری ارتودنسی پیش از ارتوسرجری 12 تا 24 ماه زمان نیاز است.
مزایا و کاربردهای ارتوسرجری
– ارتوسرجری می تواند انواع ناهنجاری های فکی و دندانی از جمله بی نظمی دندان ها، فاصله غیرطبیعی و جلو عقب بودن فکین، تومور فکی، اپن بایت، کراس بایت، دیپ بایت و… را برطرف کند.
– از ارتوسرجری برای رفع ناهنجاری های فکی و دندانی شدید که با ارتودنسی امکان برطرف شدن آن ها وجود ندارد استفاده می شود.
– با انجام ارتوسرجری هیچ جای بخیه و زخمی باقی نمی ماند؛ زیرا برای انجام آن، برش های داخل دهانی ایجاد می شود.
– با رفع مشکلات شدید فک و دندان، مشکلات تنفسی که ناشی از موقعیت نامناسب فک و انسداد مجاری تنفسی بوده اند، بهبود می یابند.
– با انجام ارتوسرجری و بهبود وضعیت دندان ها، تکلم و تلفظ کلمات اصلاح می شود.
– این عمل حتی می تواند مشکلات گوارشی ناشی از موقعیت نامناسب دندان و فک که باعث اختلال در جویدن شده اند را بهبود دهد.
– ارتوسرجری برای درمان نواقص مادرزادی فک نیز کارآمد است.
– ارتوسرجری مهم تر از تمام تاثیرات جسمانی که دارد، باعث زیبایی دهان و دندان می شود و حس بی نظیر اعتماد به نفس را برایتان به ارمغان می آورد.
– انجام ارتوسرجری سبب می شود با اصلاح موقعیت دندان ها، به آسانی بتوانید مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، و با رعایت بهداشت دهان، طول عمر دندان هایتان را افزایش دهید. همچنین با اصلاح فرم و موقعیت فک، فشار بین دندان هایتان به طور مناسب توزیع می شود و دوام دندان ها بیشتر خواهد شد.
معایب و عوارض ارتوسرجری
– ارتوسرجری یک روند درمانی طولانی مدت است که ممکن است مدت درمان آن، فرد را خسته و کلافه کند.
– این روش با توجه به پیچیدگی هایی که دارد، دارای هزینه نسبتا بالایی است.
– جراحی فک یا ارتوسرجری، مثل هر جراحی دیگری دارای عوارض و خطراتی است که امکان دارد سلامت فرد را تهدید و او را آزرده خاطر کنند. البته عمده عوارض این عمل که شامل تورم، التهاب، خونریزی، درد، سفتی مفصل فک، صدای غیرطبیعی فک در هنگام حرکت، و گرفتگی بینی است، این نوع عوارض به صورت کوتاه مدت و موقتی بروز می کنند و خیلی زود برطرف می شوند.
– امکان دارد در روزهای اول پس از عمل، مقداری گلودرد داشته باشید که به دلیل لوله های تنفسی مورد استفاده در فرآیند بیهوشی بوده و کاملا طبیعی است.
همچنین ممکن است ارتوسرجری با عوارض زیر همراه باشد:
– عفونت: مثل هر عمل دیگر ممکن است ارتوسرجری با بروز عفونت همراه باشد. جراح برای جلوگیری از این عارضه، در حین و پس از عمل، از آنتی بیوتیک های داخل وریدی، خوراکی و… استفاده می نماید.
– کاهش حس یا پاراستزی لب: با توجه به اینکه در این نوع جراحی، ناحیه لب و دهان ملتهب و متورم می شود، به ندرت امکان دارد عصب اینفراربیتال تحت تاثیر قرار گرفته و بی حسی لب را به دنبال داشته باشد. عصب اینفراربیتال که مسئول ایجاد حس در این ناحیه است، در موارد بسیار کمی دچار بی حسی می شود و در اغلب موارد، پس از ۶ ماه، حس طبیعی آن به طور کامل باز می گردد.
– کم خونی (آنمی): با توجه به اینکه ارتوسرجری یک روش تهاجمی است و موجب از دست رفتن مقداری از خون فرد می شود، ممکن است به ندرت با مشکل کم خونی همراه باشد.
همچنین عوارضی مثل تحلیل رفتن مفصل بین استخوان فک و گیجگاهی، و شکستگی سایت استئوتومی بسیار نادر هستند و در صورتی که به یک جراح با تجربه و خوش سابقه مراجعه فرمایید و مراقبت های قبل و بعد از عمل را جدی بگیرید، هیچ یک از این موارد جای نگرانی نخواهند داشت.
مروری بر انواع ارتوسرجری
– جراحی هر دو فک بالا و پایین؛ به منظور رفع ناهماهنگی دو فک و تقارن و تناسب لب و چانه.
– جراحی فک پایین یا مندیبولار استئوتومی؛ بیشتر در مواردی که فک پایین بیشتر از حالت طبیعی جلو زده باشد، انجام می شود.
– جراحی فک بالا یا استئوتومی ماگزیلا؛ بیشتر در مواردی که فک بالا بیشتر از حالت طبیعی جلو زده باشد، انجام می شود و چنانچه در هنگام لبخند زدن، لثه هایتان بیش از حد در معرض دید هستند، این عمل کاربردی است.
نحوه انجام ارتوسرجری
– مشاوره و معاینه تخصصی: در اولین مرحله، لازم است وضعیت دندان ها و فک بالا و پایین فرد، توسط ارتودنتیست و جراح فک بررسی شود. معاینه فیزیکی و نتایج تصویربرداری رادیولوژی و سی تی اسکن، در این مرحله نقش تعیین کننده ای دارند. در این مرحله می بایست سابقه پزشکی، وضعیت سلامت و داروهایی که مصرف می کنید را به اطلاع پزشک برسانید و در مورد انتظارات تان از انجام این عمل با وی صحبت نمایید. ایشان نیز وضعیت شما را بررسی می کند و متناسب با آن، برنامه درمانی مناسب را تنظیم می نماید.
– ارتودنسی پیش از جراحی فک: به خاطر شدید بودن ناهنجاری های فکی و دندانی، معمولا لازم است پیش از انجام جراحی، به وسیله تجهیزات ارتودنسی، به هم ریختگی و نامرتبی دندان ها تا حد امکان کاهش یابد. انجام ارتودنسی متناسب با شرایط فرد، ممکن است 6 ماه تا 3 سال طول بکشد و در این مدت، هر چهار تا شش هفته یکبار، وضعیت دندان های فرد توسط پزشک بررسی می گردد.
– انجام جراحی: پس از اتمام مراحل ارتودنسی دندان، زیباجو تحت عمل جراحی فک یا ارتوسرجری قرار می گیرد و جراح با اعمال تغییرات در فرم و موقعیت فک، ناهنجاری های موجود را برطرف می نماید. در این عمل از بیهوشی استفاده می شود و گاها نیاز است پس از انجام جراحی نیز ارتودنسی انجام شود تا فرم دندان ها به صورت صحیح، تثبیت گردد.
پس از انجام ارتوسرجری فرد در بیمارستان بستری می شود؟
بعد از انجام ارتوسرجری، با توجه به اینکه شرایط بیمار از نظر جراح، مناسب و قابل قبول است یا خیر؟ ممکن است فرد به مدت یک تا دو روز و یا حتی بیشتر، در بیمارستان بستری بماند. در حقیقت با توجه به اینکه جراحی فک، یک روش تهاجمی برای اصلاح موقعیت دندان ها است، نیاز به پیگیری دقیق پزشک و مراقبت های ویژه دارد.
از کجا بفهمم نیاز به ارتوسرجری دارم؟
تشخیص اینکه آیا شما به ارتوسرجری نیاز دارید و یا خیر، به نظر بهترین متخصص ارتودنسی وابسته است؛ اما با مشاهده علائم زیر، حتما باید به یک فرد متخصص مراجعه نموده و در مورد انجام ارتوسرجری با ایشان مشورت کنید.
– اگر در هنگام بسته بودن دهان، بین دندان های فک بالا و پایین فاصله ایجاد می شود، دچار مشکل اپن بایت هستید و می بایست برای رفع آن با صلاحدید جراح، ارتوسرجری انجام دهید.
– اگر از نمای جلویی و کناری صورت، احساس می کنید که موقعیت فک هایتان نامتقارن است.
– اگر در حالت استراحت و خنثی بودن دهان، موقعیت دندان ها و فک بالا و پایی نتان به نحوی است که لب هایتان به هم نمی رسند.
– اگر در هنگام لبخند زدن به صورت نامناسب و غیرطبیعی، لثه هایتان در معرض دید قرار می گیرد.
دوره نقاهت بعد از ارتوسرجری
دوره نقاهت پس از ارتوسرجری، با توجه به نوع و شدت ناهنجاری های فکی و دندانی، متفاوت خواهد بود و در واقع هر فرد، با توجه به شرایط عمومی خود، به مدت زمان متفاوتی برای بهبودی نیاز دارد. اما به طور کلی انتظار می رود افراد پس از دو هفته بتوانند فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرند و زندگی نرمالی داشته باشند. البته لازم است توجه کنید که رعایت دقیق مراقبت های پس از جراحی تا هر زمان که پزشک متخصص صلاح بداند، ضروری است.
نکات مهم قبل از ارتوسرجری
– به یک متخصص ارتودنسی و جراح فک حرفه ای و با تجربه مراجعه نمایید و طی جلسه مشاوره، تمام انتظارات و نگرانی های خود را با ایشان به اشتراک بگذارید.
– تصویربرداری رادیولوژی و آزمایشات لازم را به طور دقیق انجام دهید و در صورتی که پزشک دارویی برای قبل از عمل تجویز نموده، به صورت منظم آن را مصرف کنید.
– حداقل 7 روز پیش از انجام عمل، از استعمال سیگار، دخانیات و الکل بپرهیزید. مصرف الکل خونریزی را افزایش می دهد و سیگار و دخانیات روند بهبودی را مختل می کنند.
– پیش از مراجعه برای انجام عمل، با یک فرد صمیمی و دلسوز صحبت کنید تا در روز عمل و روزهای اولیه پس از آن، همراه شما باشد.
– از یک هفته پیش از عمل نباید هیچگونه از داروهای رقیق کننده خون یا ضدانعقادی مثل آسپرین، بروفن، مکمل های گیاهی و… را مصرف کنید. به طور کلی در مورد مصرف هر نوع دارویی باید با پزشکتان مشورت نمایید.
– پیش از مراجعه برای عمل، تمام مدارک پزشکی تان را آماده کنید.
– قبل از انجام عمل حتما بهداشت دهان و دندان تان را رعایت کنید و به این منظور، از مسواک، نخ دندان و دهانشویه آنتی باکتریال استفاده کنید.
نکات مهم بعد از ارتوسرجری
– بعد از انجام ارتوسرجری، هر نیم ساعت یکبار می بایست، گاز استریلی که روی ناحیه عمل قرار داده شده را تعویض نمایید.
– طی ۲۴ ساعت اول به هیچ عنوان نباید محل جراحی شستشو یابد.
– به هیچ وجه نباید ناحیه جراحی شده را مسواک بزنید و تمیز کردن آرام آن به وسیله دستمال مرطوب کفایت می کند.
– تا 48 ساعت پس از انجام عمل، می توانید برای بهبود درد و التهاب از کمپرس سرد کمک بگیرید. برای این کار یک یخ را در پارچه ای تمیز و لطیف بپیچید و روی ناحیه هدف قرار دهید؛ پس از هر ۲۰ دقیقه، کمی به پوستتان استراحت دهید و مجددا این کار را تکرار کنید.
– برای بهبود درد و التهاب از مسکن هایی که پزشک تجویز نموده استفاده کنید.
– درد، التهاب و خونریزی خفیف، از عوارض طبیعی این عمل هستند؛ اما اگر خونریزی شدیدی را تجربه می کنید، فورا به پزشک اطلاع دهید.
– از غذاهای نرم، مایع و سرد استفاده کنید.
– در روزهای بعد از عمل، ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید تا بدنتان هیدراته بماند و روند بهبودی زودتر طی شود.
– از روز دوم پس از جراحی، بعد از هر وعده غذایی که میل می کنید، می بایست دهانتان را با آب و نمک شستشو دهید.
– در روزهای پس از عمل، برای خوابیدن از دو بالش استفاده کنید و سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا درد، التهاب و تورم کاهش یابد.
– از دهانشویه استفاده کنید و بهداشت دهان و دندانتان را به طرز جدی رعایت فرمایید.
– از مصرف سیگار و دخانیات حداقل تا یک ماه بعد از عمل بپرهیزید؛ زیرا با مصرف سیگار، قلیان و… روند بهبودی به تعویق می افتد و با مشکلات زیادی روبرو می شوید.
– تا مدت ها بعد از انجام عمل جراحی فک، فعالیت های شدید ورزشی نداشته باشید.
– اگر تجهیزات و سیم هایی که داخل دهانتان نصب شده اند، فضای دهان تان را ملتهب می کنند، حتما این مورد را به پزشک اطلاع دهید تا در صورت امکان از موم یا پنبه استفاده نمایید.
– به صورت کلی یکی از مهم ترین نکات مراقبتی بعد از ارتوسرجری این است که به طور منظم نزد پزشک بروید و تحت نظر ایشان روند درمانی را طی نمایید.
رژیم غذایی مناسب بعد از ارتوسرجری
– پس از انجام ارتوسرجری، بهتر است از نی، سرنگ بزرگ (گاواژ) و قاشق های پلاستیکی کمک بگیرید تا بتوانید با وجود تورم و التهاب فک و صورت، تغذیه مناسبی داشته باشید.
– برای بهبود سریع تر، از غذاهای سرشار از ویتامین و غذاهای نرم و مایع استفاده کنید. سوپ، انواع آبمیوه طبیعی، شیر، آب گوشت، آب مرغ و اسموتی، از خوراکی هایی با حالت مایع هستند که در این دوره توصیه می شوند؛ زیرا این خوراکی ها را می توانید بدون نیاز به جویدن، قورت دهید.
– پس از چند روز از انجام جراحی، می توانید غذاهای دیگری که بافت نرمی دارند، مانند انواع پوره را مصرف نمایید و یا سایر غذاها را در صورت امکان در غذاساز یا مخلوط کن بریزید و با اضافه کردن آب، آنها را به حالت مایع و روان درآورید.
– چند روز بعد از عمل ممکن است الاستیک یا تجهیزات کشسانی که روی فک قرار گرفته اند، توسط پزشک برداشته شوند و یا پزشک این اجازه را بدهد که در هنگام غذا خوردن این تجهیزات را از دهان تان جدا کنید. در هر صورت الزامی است که در تمام فعالیت های خود، نکاتی که پزشک متذکر شده را رعایت فرمایید.
– توصیه می شود بعد از گذشت دوران نقاهت و بهبودی نیز، غذاهای نرم (مثل کته، تخم مرغ آبپز، ماکارانی و…) بخورید و از خوردن غذاهای سفت مثل آجیل، پاپ کورن، ته دیگ، میوه هایی مثل هویج و… اجتناب کنید تا دچار مشکل نشوید.
مدت زمان ارتوسرجری
مدت زمان لازم برای انجام ارتوسرجری، حدود ۱ تا ۵ ساعت است؛ اما برای کارآمد بودن این روش، توصیه می شود قبل از جراحی، روش درمانی ارتودنسی انجام گیرد که مدت زمان ارتودنسی دندان یک تا دو سال است. این زمان بسته به نوع و شدت مشکلات فکی و دندانی متغیر است و هرچه مشکلات شدیدتر باشند، بدیهی است که به درمان طولانی تری نیازمند هستیم.
آیا جراحی فک به تنهایی می تواند مشکلات فک و دندان را برطرف کند؟
بسیاری افراد تصور می کنند جراحی فک به قدری پیشرفته و کارآمد است که می تواند بدون نیاز به روش های درمانی دیگر، ناهنجاری ها را برطرف کند؛ اما واقعیت این است که در اغلب موارد، برای اصلاح مشکلات فک و دندان، لازم است ارتودنسی نیز انجام شود تا دندان ها در موقعیت صحیح خود قرار بگیرند.
تفاوت ارتودنسی و ارتوسرجری
ارتودنسی و ارتوسرجری دو روش متفاوت برای رفع ناهنجاری های فک و دندان هستند که با هم تفاوت های زیادی دارند. در ارتودنسی با نصب تجهیزات فلزی، سرامیکی و… دندان ها به تدریج به جای درست خود هدایت می شوند و حالت منظم و یکدستی پیدا می کنند؛ اما در ارتوسرجری، ناهنجاری های شدید فک را به کمک جراحی اصلاح می نمایند.
همچنین دوره درمان ارتودنسی ۱ تا ۳ سال طول می کشد؛ در حالی که ارتوسرجری یک جلسه جراحی چند ساعته و حدود دو هفته دوره نقاهت را شامل می شود و در زمان کوتاه تری نتیجه لازم را ارائه می دهد.
تفاوت ارتوسرجری با جراحی ارتوگناتیک
ارتوگناتیک نامی است که در دنیای پزشکی روی جراحی فک نهاده اند؛ اما ارتوسرجری همانطور که از نامش پیداست، روشی درمانی شامل دو روش ارتودنسی و جراحی فک است. در حقیقت برای اصلاح ناهنجاری های فکی و دندانی بزرگسالان، ارتوسرجری کارآمدتر است و ترکیب ارتودنسی و جراحی فک کمک می کند موقعیت و طرز قرارگیری دندان ها و فک اصلاح شود.
صفحه اینستاگرام
شما همراهان عزیز می توانید در صفحه اینستاگرام ما هر روز اطلاعات مفیدی در مورد دندانپزشکی بدست آورده ، نمونه کارهای جدید کلینیک را مشاهده نموده و با مشاورین ما در خصوص خدمات دندانپزشکی مورد نیازتان در ارتباط باشید.
از طریق دکمه زیر می توانید صفحه ما در اینستاگرام را مشاهده و سپس دنبال نمائید.