ارتودنسی ثابت یکی از روش های محبوب و موثر در اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی است که با استفاده از دستگاه های ثابت (مانند براکت ها، سیم ها و کش ها) برای اصلاح موقعیت دندان ها و فک ها استفاده می شود. این روش ارتودنسی دندان معمولاً برای بیمارانی که نیاز به تغییرات دائمی و قابل توجه در نظم دندان ها دارند، مناسب است. از جمله مزایای ارتودنسی ثابت می توان به توانایی اصلاح مشکلات پیچیده دندانی، بهبود عملکرد و ظاهر دندان ها و جلوگیری از مشکلات دندانی در آینده اشاره کرد.
با این حال، معایبی همچون طولانی بودن درمان، نیاز به مراقبت دقیق از دندان ها و احتمال بروز مشکلاتی مانند التهاب لثه و پوسیدگی دندان وجود دارد. مراحل ارتودنسی دندان به روش ثابت شامل مشاوره اولیه، بررسی عکس ها و مدل های دندانی، نصب براکت ها و سیم ها، تنظیمات منظم برای حرکت دندان ها، و در نهایت برداشتن دستگاه و ارزیابی نتیجه نهایی درمان است. این فرآیند نیاز به همکاری مستمر بیمار برای رعایت دستورات بهداشتی و تنظیمات منظم دارد.
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت
مزایای ارتودنسی ثابت:
– نتایج دقیق و قابل پیش بینی: ارتودنسی ثابت به دلیل ثابت بودن، کنترل بیشتری روی حرکت دندان ها دارد.
– مناسب برای تمام سنین: این روش برای انجام ارتودنسی کودکان، نوجوانان و بزرگسالان قابل استفاده است.
– اصلاح مشکلات پیچیده: ارتودنسی ثابت می تواند مشکلات جدی مانند ناهنجاری های فک و دندان های شلوغ را به طور کامل برطرف کند.
معایب ارتودنسی ثابت:
– ظاهر قابل مشاهده: براکت های فلزی ممکن است برای برخی افراد از نظر زیبایی خوشایند نباشند.
– نیاز به مراقبت بیشتر: تمیز کردن دندان ها و براکت ها در این روش نیاز به دقت بیشتری دارد.
– احساس ناراحتی: در روزهای اول پس از نصب براکت، ممکن است درد یا ناراحتی احساس شود.
مراحل و آمادگی قبل از ارتودنسی ثابت
قبل از شروع درمان ارتودنسی ثابت، چند مرحله آمادگی ضروری وجود دارد تا روند درمان به طور مؤثر و بدون مشکل پیش برود. این مراحل شامل:
– مشاوره اولیه با دندانپزشک یا ارتودنتیست: بررسی وضعیت دندان ها و فک ها، شناسایی مشکلات دندانی مانند نامرتبی دندان ها، ناهنجاری های فکی، یا سایر مشکلات که نیاز به درمان ارتودنسی دارند.
– تصویربرداری و تحلیل: انجام عکس های اشعه ایکس، رادیوگرافی یا سی تی اسکن برای بررسی ساختار استخوانی و وضعیت دندان ها و فک ها.
– پاکسازی دندان ها: پیش از نصب براکت ها، دندان ها باید کاملاً تمیز و سالم باشند. هرگونه پوسیدگی دندان یا بیماری لثه باید درمان شود.
– ترمیم پوسیدگی ها یا مشکلات دندانی: هر گونه مشکل دندانی، مانند پوسیدگی یا عفونت های لثه، باید قبل از آغاز درمان ارتودنسی درمان شود.
– آموزش بهداشت دهان: بیمار باید در مورد نحوه مراقبت از دندان ها در طول درمان ارتودنسی، شامل مسواک زدن صحیح با استفاده از مسواک ارتودنسی، استفاده از نخ دندان و دستگاه های خاص مانند برس های بین دندانی، آموزش ببیند.
– ارزیابی وضعیت عمومی سلامت: بررسی وضعیت سلامتی کلی بیمار، به ویژه برای اطمینان از اینکه هیچ مشکل پزشکی خاصی که مانع از انجام درمان شود، وجود ندارد.
| ویژگی | ارتودنسی ثابت | ارتودنسی متحرک |
| طراحی | شامل براکت ها، سیم ها و کش ها که به دندان ها چسبانده | شامل دستگاه هایی است که بیمار می تواند خود آن ها را از دهان خارج کند |
| مدت زمان | حدودا 1 تا 3 سال | معمولا 6 ماه تا 2 سال |
| انعطاف پذیری | ثابت است و بیمار نمی تواند آن را تنطیم کند | بیمار می تواند دستگاه را خارج و وارد کند |
| مراقبت و بهداشت دهان | نیاز به مراقبت دقیق تری دارد تا از پوسیدگی و التهاب جلوگیری شود. | به راحتی می توان دستگاه را تمیز کرد اما باید مرتب استفاده شود |
| تاثیر در اصلاح ناهنجاری | مناسب برای اصلاح مشکلات پیچیده تر و ناهنجاری های شدید دندانی و فکی | معمولا برای مشکلات جزئی تر و کوچک تر استفاده می شود |
| درد و ناراحتی | ممکن است در ابتدا درد و ناراحتی ایجاد کند ولی در طول زمان کاهش می یابد | درد و ناراحتی ممکن است کمتر باشد ولی در صورت عدم مستمر بودن تاثیر کمتری دارد |
| تاثیر در ظاهر | به دلیل داشتن براکت ها در ظاهر تاثیر دارد | به دلیل قابلیت برداشت تاثیر کمتری دارد |
| هزینه | نسبت به متحرک بیشتر | نسبت به ثابت بیشتر |
| نیاز به مراجعه | نیاز به تنظیمات منظم و مراجعه به پزشک | مراجعه کمتر و فقط برای بررسی دوره ای |
کدام را انتخاب کنیم؟
ارتودنسی ثابت برای افرادی که نیاز به درمان دقیق تر و دائمی دارند یا مشکلات پیچیده تری دارند، مناسب تر است. ارتودنسی متحرک برای افرادی که مشکلات دندانی کمتر پیچیده دارند یا برای کسانی که نمی خواهند در طول درمان از دستگاه های ثابت استفاده کنند، گزینه بهتری است. در نهایت، انتخاب بهترین روش ارتودنسی بستگی به تشخیص متخصص ارتودنسی و نیازهای خاص بیمار دارد.
انواع ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت از نظر نوع براکت ارتودنسی، جنس آنها، مکان قرارگیری آنها و …. به انواع مختلفی تقسیم میشوند که به تشخیص پزشک، نوع مشکل و یا علایق شخصی بیمار انتخواب میشوند. از نظر کاربرد هم با یکدیگر متفاوت هستند که در ادامه به بررسی انواع آنها مزایا و معایب هرکدام و کاربردشنا می پردازیم.
– براکت های فلزی: براکت های فلزی رایج ترین و مقرون به صرفه ترین نوع ارتودنسی ثابت هستند. این براکت ها از فولاد ضد زنگ ساخته شده اند و برای اصلاح مشکلات پیچیده دندانی و فکی بسیار موثرند. اگرچه ظاهر آن ها ممکن است برای برخی افراد خوشایند نباشد، اما به دلیل دوام بالا و هزینه کمتر، همچنان یکی از محبوب ترین گزینه ها هستند.
– براکت های سرامیکی: براکت های سرامیکی شبیه به براکت های فلزی هستند، اما از مواد سرامیکی ساخته شده اند که به رنگ دندان ها نزدیک تر است. این ویژگی باعث می شود که براکت ها کمتر قابل مشاهده باشند و برای افرادی که به زیبایی ظاهری اهمیت می دهند، گزینه مناسبی است. با این حال، هزینه آن ها نسبت به براکت های فلزی بالاتر است و ممکن است در صورت ضربه دچار شکستگی شوند.
– براکت های لینگوال (زبانی): براکت های لینگوال به پشت دندان ها (سمت زبان) چسبانده می شوند و از بیرون قابل مشاهده نیستند. این روش برای افرادی که به ظاهر درمان اهمیت زیادی می دهند، بسیار مناسب است. با این حال، هزینه آن ها بسیار بالا است و ممکن است در روزهای اول باعث ناراحتی در زبان یا تکلم شوند. این روش نیاز به تخصص بالایی دارد و برای اصلاح مشکلات پیچیده دندانی و فکی استفاده می شود.
– سیستم دیمون: سیستم دیمون نوعی از ارتودنسی ثابت است که از براکت های خود تنظیم استفاده می کند و نیازی به کش های ارتودنسی ندارد. این سیستم اصطکاک کمتری بین سیم و براکت ایجاد می کند، که باعث کاهش درد و ناراحتی در طول درمان می شود. همچنین، ممکن است طول درمان را کاهش دهد. با این حال، هزینه آن نسبت به براکت های سنتی بالاتر است و نیاز به تخصص بیشتری برای نصب و تنظیم دارد.
– اینویزیلاین (براکت های شفاف): اینویزیلاین نوعی از ارتودنسی ثابت است که از براکت های شفاف و تقریباً نامرئی استفاده می کند. این براکت ها از مواد پلاستیکی شفاف ساخته شده اند و به دندان ها چسبانده می شوند. این روش برای افرادی که به زیبایی ظاهری و راحتی اهمیت می دهند، بسیار مناسب است. با این حال، هزینه آن ها بسیار بالا است و برای اصلاح مشکلات پیچیده دندانی و فکی ممکن است مناسب نباشد.
جدول مقایسه ۵ نوع ارتودنسی ثابت
در اینجا یک جدول مقایسه ای برای ۵ نوع ارتودنسی ثابت ارائه شده است که به شما کمک می کند تفاوت های اصلی بین این روش ها را به طور خلاصه و واضح درک کنید:
| ویژگی ها | براکت های فلزی | براکت های سرامیکی | براکت های لینگوال (زبانی) | سیستم دیمون | اینویزیلان (براکت شفاف) |
|---|---|---|---|---|---|
| ظاهر | قابل مشاهده | کمتر قابل مشاهده | نامرئی(پشت دندان ها) | قابل مشاهده | تقریبا نامرئی |
| هزینه | کم ترین هزینه | متوسط تا بالا | بسیار بالا | بالا | بسیار بالا |
| مواد سازنده | فولاد ضد زنگ | سرامیک | فلز یا سرامیک | فلز با سیستم خود تنظیم | پلاستیک شفاف |
| راحتی | ممکن است ناراحتی ایجاد کند | راحتر از فلزی | ممکن است روی زبان ناراحت کننده باشد | راحتر از براکت های سنتی | بسیار راحت |
| مدت زمان درمان | متوسط تا طولانی | متوسط تا طولانی | متوسط تا طولانی | ممکن است سریع تر باشد | بستگی به مشکل دارد |
| میزان درد | ممکن است درد ایجاد کند | درد کمتر نسبت به فلزی | ممکن است درد ایجاد کند | درد کمتر | درد بسیار کم |
| کاربرد | مشکلات پیچیده دندانی و فکی | مشکلات پیچیده با ظاهر بهتر | مشکلات پیچیده با ظاهر نامرئی | مشکلات پیچیده با سرعت بیشتر | مشکلات ساده تا متوسط |
| نیاز به مراقبت | زیاد | زیاد | زیاد | متوسط | کم |
| مناسب برای | کودکان و بزرگسالان | بزرگسالان و نوجوانان | بزرگسالان | کودکان و بزرگسالان | بزرگسالان |
| مزایا | مقرون به صرفه | ظاهر بهتر | نامرئی بودن | سرعت درمان بیشتر | نامرئی بودن |
عوارض و خطرات ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت، اگرچه روش مؤثری برای اصلاح ناهنجاری های دندانی است، اما ممکن است برخی عوارض و خطرات نیز به همراه داشته باشد. مهم ترین عوارض ارتودنسی ثابت را در پایین آورده ایم.
– التهاب لثه و بیماری های لثه: به دلیل تجمع پلاک و غذا در اطراف براکت ها و سیم ها، ممکن است التهاب و خونریزی لثه ها ایجاد شود.
– پوسیدگی دندان: عدم رعایت بهداشت دهان به درستی ممکن است منجر به پوسیدگی دندان ها شود، به ویژه در نواحی که براکت ها و سیم ها قرار دارند.
– درد و ناراحتی: در ابتدا و پس از هر تنظیم سیم ها، ممکن است بیمار درد و ناراحتی احساس کند.
– تغییر رنگ دندان ها: تماس طولانی با براکت ها و سیم ها می تواند باعث تغییر رنگ دندان ها و زرد شدن آن ها شود.
– مشکلات فکی: در برخی موارد نادر، فشار وارد شده توسط براکت ها و سیم ها می تواند منجر به مشکلات فکی و دردهای مفصلی شود.
– آسیب به ریشه دندان: در برخی موارد، فشار های زیاد و طولانی مدت ممکن است به ریشه دندان آسیب بزند و باعث تحلیل آن شود.
مراقبت های بعد از ارتودنسی ثابت
از مهم ترین مراقبت های بعد از ارتودنسی دندان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– رعایت بهداشت دهان و دندان: استفاده از مسواک مخصوص و نخ دندان ارتودنسی ضروری است.
– رعایت بهداشت دهان و دندان: استفاده از مسواک مخصوص و نخ دندان ارتودنسی ضروری است.
– پرهیز از غذاهای سفت و چسبنده: این غذاها ممکن است به براکت ها آسیب بزنند.
– شرکت منظم در جلسات تنظیم: برای دستیابی به بهترین نتایج، جلسات تنظیم را به طور منظم دنبال کنید.
– استفاده از ریتینر: پس از پایان درمان، استفاده از ریتینر برای جلوگیری از برگشت دندان بعد از ارتودنسی به حالت قبلی ضروری است.
علت زرد شدن دندان ها بعد از ارتودنسی (چگونه دندان های ارتودنسی را سفید کنیم؟)
زرد شدن دندان ها پس از ارتودنسی معمولاً به دلیل تجمع پلاک، تجمع باکتری ها و باقی مانده غذا در اطراف براکت ها و سیم ها اتفاق می افتد که مانع از تمیزی کامل دندان ها می شود. این موضوع می تواند به پوسیدگی دندان و تغییر رنگ دندان ها منجر شود. برای سفید کردن دندان ها پس از ارتودنسی، رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. مسواک زدن منظم با استفاده از مسواک نرم و خمیر دندان های حاوی فلوراید، استفاده از نخ دندان برای پاکسازی اطراف براکت ها و مراجعه منظم به دندانپزشک برای پاکسازی حرفه ای می تواند کمک کننده باشد. در صورت نیاز، دندانپزشک می تواند از درمان های سفید کننده حرفه ای مانند ژل های سفید کننده یا لیزر استفاده کند.
افرادی که ارتودنسی ثابت برای آنها مناسب نیست؟
– افرادی که بهداشت دهان ضعیفی دارند: کسانی که قادر به رعایت بهداشت دهان و دندان به درستی نباشند، چون تجمع پلاک و غذا می تواند باعث پوسیدگی دندان ها و مشکلات لثه شود.
– افرادی که مشکل های فکی شدید دارند و نیاز به جراحی دارند: در برخی موارد، مشکلات فکی بسیار پیچیده ممکن است نیاز به جراحی ارتوگناتیک داشته باشد که فقط با ارتودنسی ثابت قابل اصلاح نیست.
– افرادی که در سنین بالا قرار دارند و رشد فک ها متوقف شده است: اگر فک ها و دندان ها به پایان دوران رشد خود رسیده باشند، اصلاح آنها ممکن است با ارتودنسی ثابت چالش برانگیز باشد.
– افرادی که به طور مداوم نمی توانند برای تنظیمات منظم مراجعه کنند: ارتودنسی ثابت نیاز به پیگیری های منظم دارد، بنابراین اگر فرد نتواند برای تنظیمات منظم به دندانپزشک مراجعه کند، ممکن است درمان مؤثر نباشد.
سوالات متداول
۱. آیا ارتودنسی ثابت باعث ایجاد لک روی دندان ها می شود؟
خیر، ارتودنسی ثابت به خودی خود باعث ایجاد لک روی دندان ها نمی شود. اما اگر بهداشت دهان و دندان به درستی رعایت نشود، ممکن است پلاک و جرم در اطراف براکت ها جمع شده و منجر به ایجاد لک یا پوسیدگی دندان شود.
2.آیا می توان در طول درمان ارتودنسی ثابت ورزش های سنگین انجام داد؟
بله، شما می توانید در طول درمان ارتودنسی ثابت ورزش های سنگین انجام دهید، اما باید برخی نکات را رعایت کنید.
3.آیا پس از پایان درمان ارتودنسی ثابت، دندان ها به حالت قبلی برمی گردند؟
خیر، اگر دستورات متخصص ارتودنسی را به درستی دنبال کنید، دندان ها به حالت قبلی برنمی گردند.
4.ارتودنسی ثابت یک فک امکان پذیر است؟
بله، ارتودنسی ثابت برای یک فک نیز امکان پذیر است.
5.کدام براکت در ارتودنسی ثابت زیباتر دیده می شود؟
براکت های سرامیکی یا لینگوال زیباتر دیده می شوند.
6.آیا با ارتودنسی ثابت می توان راحت صحبت کرد؟
بله، با ارتودنسی ثابت می توان به راحتی صحبت کرد، اگرچه در ابتدا ممکن است کمی مشکل ایجاد کند.
7.آیا قبل از ارتودنسی ثابت می توان ایمپلنت انجام داد؟
بله، می توان قبل از ارتودنسی ثابت ایمپلنت انجام داد، ولی باید با ارتودنتیست مشورت شود.
8.مسواک زدن ارتودنسی ثابت چگونه است؟
مسواک زدن ارتودنسی ثابت با استفاده از مسواک نرم و نخ دندان مخصوص ضروری است.
9.آیا برای انجام ارتودنسی ثابت کشیدن دندان الزامیست؟
کشیدن دندان برای ارتودنسی ثابت الزامی نیست، اما در برخی موارد برای ایجاد فضا لازم است.